Ocet jabłkowy - mit czy fakt?

Ocet jabłkowy to jeden z produktów, który uzyskał niespotykaną sławę i miano super- żywności (superfood). Jego niepowtarzalne właściwości są uważane za lekarstwo na wiele dolegliwości, środek ułatwiający odchudzanie, a także  kosmetyk. Czy ocet jabłkowy faktycznie pomoże nam zadbać o zdrowie i urodę? Co w tej historii jest faktem, a co mitem?

Skąd bierze się ocet jabłkowy?

Ocet jest jednym z najstarszych produktów fermentacyjnych, znanym od tysięcy lat. Istnieje wiele udokumentowanych informacji, że był ulubioną przyprawą, środkiem konserwującym oraz orzeźwiającym napojem w starożytnej Babilonii, Grecji oraz innych zakątkach globu.

Ocet jabłkowyvto odmiana octu, czyli wodnego roztworu kwasu octowego, który w tym przypadku powstaje w procesie fermentacji jabłek. Gotowy produkt ma charakterystyczny bursztynowy kolor, jest dosyć kwaśny i ma wyrazisty zapach.  

Dlaczego warto stosować ocet jabłkowy?

Ocet jabłkowy faktycznie jest  bogaty w wiele cennych dla zdrowia substancji i śmiało można go zaliczyć do nutraceutyków - żywności o szczególnych właściwościach prozdrowotnych. W occie jabłkowym znajdziemy między innymi: aminokwasy, pektyny, a także witaminy z grupy B oraz witaminę C, beta-karoten, biotynę i  kwas foliowy.

Szczególne właściwości przypisuje się głównemu składnikowi octu- kwasowi octowemu, który ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i antyseptyczne. Wykorzystując te działania octu, medycyna ludowa zalecała jego stosowanie w nadkażeniach bakteryjnych skóry, zakażeniach pasożytniczych czy grzybicach.

Istnieje wiele doniesień na temat skuteczności octu jabłkowego w obniżaniu poziomu cholesterolu całkowitego oraz trójglicerydów, a także obniżania stężenia glukozy w surowicy krwi.  Co więcej- ocet jabłkowy może poprawiać wrażliwość tkanek na insulinę, a co za tym idzie- zmniejszać insulinoodporność, która jest główną przyczyną rozwoju cukrzycy typu II. Wartości takie mają niebagatelne znaczenie- w krajach rozwiniętych olbrzymia liczba osób dorosłych boryka się z problemem hipercholesterolemii i zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, których następstwem są choroby cywilizacyjne: cukrzyca typu drugiego, miażdżyca, a także choroba niedokrwienna serca czy udary mózgu.

Zauważono również korzystny wpływ octu na redukcję masy ciała. Dodatek octu jabłkowego do codziennego jadłospisu może wspomóc redukcję masy ciała przy zastosowaniu diety oraz umiarkowanego wysiłku fizycznego. Zawarte w occie jabłkowym substancje czynne wspomagają proces trawienny, zapobiegają zaburzeniom układu pokarmowego oraz przyspieszają przemianę materii. Spożywany w nadmiarze ocet może jednak wpływać drażniąco na śluzówkę żołądka, wywołując ból w nadbrzuszu, pieczenie lub objawy refluksu.

Istotną grupą związków wchodzących w skład octu jabłkowego są polifenole. Polifenole w roślinach syntezowane są jako element strategii obrony przed  stresem oksydacyjnym- jednym z najsilniejszych czynników odpowiedzialnych za proces starzenia.. U ludzi polifenole odpowiadają  za zwiększenie ochrony antyoksydacyjnej ( antywolnorodnikowej) i zmniejszenie  ryzyka występowania wielu chorób, w tym nowotworowych. Badania dotyczące działania octów świadczą,  że mogą one zapobiegać procesom tworzenia komórek  rakowych okrężnicy, płuc, piersi, pęcherza moczowego i prostaty.

W jakiej postaci spożywać ocet?

Pod żadnym pozorem nie zaleca się spożywać octu w postaci stężonej. Przed spożyciem należy go rozcieńczyć lub jedynie skropić gotową potrawę. Za bezpieczne dawki octu uznaje się ilości poniżej 15 ml/dobę.

Czy ocet jabłkowy może szkodzić?

Jak w przypadku wielu substancji kluczowe znaczenie ma dawka,  w jakiej spożywany jest ocet jabłkowy. Niewielkie ilości octu, stosowane w formie dodatku do potraw, nie niosą za sobą żadnego ryzyka zdrowotnego. Spożywanie stałych, większych ilości octu może powodować obniżenie poziomu potasu w surowicy krwi ( co ma szczególne znaczenie dla osób z problemami kardiologicznymi). Drugim niekorzystnym następstwem spożywania dużych ilości octu jabłkowego jest erozja (uszkodzenie) szkliwa zębów. Szkliwo chroni zęby przed niekorzystnym działaniem środowiska zewnętrznego, a jego ubytki mogą powodować nadwrażliwość zębów oraz sprzyjać rozwojowi próchnicy. W przypadku aplikacji nierozcieńczonego octu jabłkowego na skórę lub błony śluzowe może dojść do oparzeń i podrażnienia tkanek. Nadmierne ilości octu przyjmowanego doustnie mogą być również przyczyną zaburzeń przewodu pokarmowego.

Istnieje również problem z licznymi doniesieniami na temat skuteczności octu jabłkowego- większość, jeśli nie wszystkie z posiadanych informacji pochodzą z badań o niskiej jakości- zaplanowanych w zbyt małej grupie lub nie poddanych kontroli. Uniemożliwia to wyciągnięcie z nich wiarygodnych i rzetelnych wniosków. Aby faktycznie potwierdzić prozdrowotne właściwości tego produktu potrzebne byłyby starannie zaplanowane  badania na dużej próbie populacyjnej. Być może ocet jabłkowy wkrótce ich doczeka. Na razie - może stanowić on jedynie uzupełnienie klasycznej terapii, nigdy zaś nie powinien być zamiennikiem leków stosowanych przez pacjenta.